Όταν ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφθασαν στις βόρειες ακτές της Αφρικής, «κωπηλατώντας με σπουδή» μέσα στην άγρια θύελλα, συνάντησαν τη φυλή των Λωτοφάγων. Φιλόξενοι και ολίγον χαβαλέδες, όπως φαίνεται και όπως αφηγείται ο Οδυσσέας στον Αλκίνοο στο Ι της Οδύσσειας:
«Κι αν δεν μελέτησαν οι Λωτοφάγοι ν’ αφανίσουν τους συντρόφους
τους δίνουν όμως να γευτούν λωτό.
Όποιος κι αν έφαγε λωτό, τον μελιστάλαχτο καρπό,
ξεχνούσε την αποστολή του, δεν ήθελε τον γυρισμό».
Έχω την αίσθηση, και όσο περνάει ο καιρός η αίσθηση μετατρέπεται σε πεποίθηση, ότι αυτός ο μυθικός καρπός που έσβηνε τη μνήμη έχει εισαχθεί και καταναλώνεται μαζικά στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας. Μάλιστα είμαι βέβαιος ότι καλλιεργείται συστηματικά και με επιδόσεις αξιοπρόσεκτες.
Μόνο έτσι μπορώ να καταλάβω πόσο φτωχή μνήμη έχει αποκτήσει αυτός ο λαός. Πώς επιτρέπει τα ψέματα του χθες να αντικαθίστανται με τα αντίθετά τους ψέματα του σήμερα. Πώς αυτό που ήταν λάθος πριν 6-7 μήνες, γίνεται ελπίδα του αύριο σήμερα. Πώς οι ίδιοι άνθρωποι μπορούν να λένε τα πιο αντιφατικά πράγματα χωρίς να παραδέχονται την προτέρα πλάνη τους, πώς μπορούν να γλύφουν εκεί που έφτυναν και να μουντζώνουν εκεί που βρήκαν καταφύγιο.
Ας δώσω μερικά, καθόλου τρανταχτά, αλλά καθημερινά, παραδείγματα, σημαντικά και ασήμαντα:
Η περίπτωση του νέου περιφερειάρχη Αττικής. Ο κύριος Σγουρός, αν δεν με απατά η μνήμη μου, υπήρξε γενικός αρχηγός της άρσης βαρών, μαζί με τον προπονητή κύριο Ιακώβου. Χάρη στις ενέργειές του η άρση βαρών απόκτησε, εν όψει Ολυμπιακών Αγώνων, παλατάκι πολυτελές και ακριβό, που προσφέρεται για εκθέσεις και κομματικές εκδηλώσεις. Βεβαίως, για το άθλημα της άρσης βαρών δεν γίνεται κουβέντα, μετά το παρατεταμένο και γενικευμένο σκάνδαλο ντόπινγκ, το οποίο, αν δεν με απατά η μνήμη μου (λόγω λωτοφαγίας προφανώς) εκκρεμεί (;) προς εκκαθάριση στη δικαιοσύνη. Το ότι ο περιφερειάρχης που εκλέχτηκε με κάτι λιγότερο από το 20% των ψήφων των πολιτών της Αττικής (μαζί με εκείνης της Δημοκρατικής Αριστεράς) υπήρξε επικεφαλής της άρσης βαρών, όταν οι ντόπες έδιναν και έπαιρναν, ξεχάστηκε. Δεν το θυμήθηκε κανείς: Ούτε από τους υποστηρικτές ούτε από τους αντιπάλους. Η λήθη ρούμπωσε, καλή επιτυχία κύριε Περιφερειάρχα.
Παράδειγμα δεύτερο. Όταν το χειμώνα πέρυσι ο πρωθυπουργός της χώρας ανακάλυψε τα ελλείμματα και ξέχασε τις υποσχέσεις (πάγιο σύμπτωμα πολιτικής λωτοφαγίας) ο χώρος του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ είπε δυο-τρία πράγματα, κατά βάση ορθά: Πρότεινε, μεταξύ άλλων, την έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου, το κοινό μέτωπο των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, γιατί μοίρα κοινή – και κακή – μας ένωνε και μας ενώνει, πρότεινε μια ριζική αναδιανομή του εισοδήματος με αναπτυξιακούς στόχους. Οι προτάσεις αντιμετωπίστηκαν από την κυβέρνηση και τους λωτοπαραγωγούς (ναι, τα ΜΜΕ εννοώ) με υπεροψία και περιφρόνηση. Σήμερα οι λωτοπαραγωγοί εκθειάζουν την πρόταση (!) του Παπανδρέου για το ευρωπαϊκό ομόλογο και την ανακάλυψη των Pigies, ενώ η απόλυτη ένδεια ενός αυξανόμενου τμήματος του πληθυσμού συναντά την παραγωγική αποδιάρθρωση όποιας παραγωγικής υποδομής είχε απομείνει στον έρημο τούτο τόπο. Κανένας δεν μιλάει για τα ολέθρια σφάλματα και για το πως μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Ακόμα πιο οδυνηρό, το ξέχασαν, ή φαίνεται να το ξέχασαν, και οι ίδιο που το πρότειναν πρώτοι. Η λωτοφαγία της αριστεράς έχει να κάνει με την απώλεια της μνήμης του καθήκοντος και με την ενασχόληση με τα τρέχοντα: τον ενδοπαραταξιακό τσακωμό. Κλαδεύουμε το δέντρο, στο όνομα της υποτιθέμενης ιδεολογικής καθαρότητας ή και πιο ποταπών ζητημάτων, ξεχνώντας το φλεγόμενο δάσος.
Παράδειγμα τρίτο. Με ποια λογική συνέπεια αρνούμαστε τον, προσχηματικό χωρίς αμφιβολία, διάλογο για τις, απαράδεκτες, προτάσεις Διαμαντοπούλου για τα ΑΕΙ, όταν ο Συνασπισμός έδινε πολιτική κάλυψη στην πρόσκληση της υπουργού Παιδείας και λοιπών αρμοδιοτήτων σε εκδήλωση της ΑΡΣΗ για τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη; Ή δε γνωρίζαμε τι ερχόταν; Ή δε γνωρίζαμε τι ήδη είχε φθάσει – ο Καλλικράτης στη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια, το νομοσχέδιο για την δια βίου εκπαίδευση που εξίσωνε τους τίτλους σπουδών με λίγα χρόνια εργασιακής εμπειρίας; Ή δεν ανήκε η Διαμαντοπούλου στο πολιτικό προσωπικό που είχε την κύρια ευθύνη για την κρίση νομιμοποίησης του ελληνικού πολιτικού συστήματος;
Παράδειγμα τέταρτο. Η ΚΝΕ μας υπενθύμισε με αφίσες τις δύο εμβληματικές μορφές της: Τον Ζαχαριάδη και τον Καπετάνιο Άρη. Δίπλα – δίπλα, παραθετικά, στις κολώνες και στα ταμπλώ ο φονιάς και το θύμα αγκαλιά. Χωρίς μνήμη, παρά μόνο ως παραπέτασμα στη μνήμη.
Βεβαίως, η λωτοφαγία δεν είναι ιδίωμα της πολιτικής μόνον. Οι ποδοσφαιρόφιλοι φωνάζουν για τις τρέχουσες διαιτητικές αδικίες ξεχνώντας τις περυσινές εύνοιες. Οι σύντροφοι ανακαλύπτουν ελαττώματα, ξεχνώντας περυσινές αρετές. Στα πανεπιστήμια η ενασχόληση και η διδασκαλία της ιστορίας της επιστήμης θεωρείται περίπου γραφικότητα. Το μυαλό μας μαθαίνει να λειτουργεί στιγμιαία. Το παρελθόν διαγράφεται, ο χρόνος ρευστοποιείται, και μαζί ρευστοποιείται ό,τι συγκροτεί τον άνθρωπο: από τον άνθρωπο – μάζα στον άνθρωπο – ρευστό, αυτό είναι το στοίχημα της μεταμοντέρνας εκδοχής της εξουσίας.
Η μνήμη, όμως, ατομική και συλλογική, δεν σβήνεται. Απωθείται, αλλά δεν σβήνεται. Μένει εκεί στα υπόγεια της συνείδησης, μας εγκαλεί και μας τσιγκλάει, μας υπενθυμίζει το παρελθόν μας και ό,τι αυτό μας έδωσε. Το 70% των νεοελλήνων πάσχει από κατάθλιψη, νοιώθει οργή και αισθήματα ενοχής. Μια κοινωνία σε ντιβάνι ψυχιάτρου αγωνιά (;) να καταλάβει τι της λέει η κατακερματισμένη γλώσσα της μνήμης.
Η αριστερά οφείλει να αποκαταστήσει τη μνήμη της. Την ατομική, ως αριστεροί έκαστος για τον εαυτό του, και, κυρίως, τη συλλογική. Διαδικασία σκληρή και επίπονη. Αναγκαία, όμως, για να γίνει η αριστερά, Αριστερά, άξια του ονόματός της, δύναμη ανατροπής. Γιατί αυτή είναι σήμερα, όπως και χθες, όπως και αύριο, η αδυσώπητη ανάγκη της κοινωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου