ΧΑΙΡΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΕΜΑΘΑ

Αγαπημένε μου φίλε, συνάδελφέ μου, συνταξιδιώτη μου στις μαγικές λεωφόρους και τις δύσβατες ατραπούς της Πολιτικής Οικονομίας και της Ιστορίας, ήλθα να σε χαιρετίσω εκ μέρους του Τμήματός μας, εκ μέρους των συναδέλφων, των φοιτητών μας, των διοικητικών.

Δύσκολο μου είναι, σχεδόν αδύνατο. Δεν ακούς, αλλά θα σου μιλήσω σα να άκουγες, θα σου πω αυτά που λέγαμε και αυτά που δεν μπόρεσα ή δε θέλησα να σου πω, που είναι πολλά, τα συναισθήματα βαριά και οι λέξεις λίγες και στενές.

Σχεδόν τριάντα χρόνια μοιραστήκαμε την καθημερινότητα του Τμήματος μας, της ζωής του Πανεπιστημίου μας, τις χαρές και τις λύπες, τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις, δώσαμε μάχες που κερδίσαμε και μάχες που χάσαμε, μαλώσαμε μεταξύ μας και ξανα-αγαπηθήκαμε, ζήσαμε μια πλούσια ζωή.

Και η ζωή μας ήταν πλούσια γιατί ήσουν εσύ που σκόρπιζες αυτόν τον πλούτο απλόχερα και ανιδιοτελώς. Όσοι το αντιληφθήκαμε, σε αγαπήσαμε. Και μοιραστήκαμε μαζί σου και χάρη σε σένα αυτόν τον άυλο πλούτο, τον πλούτο της γνώσης, της συναδελφικότητας και του ακαδημαϊκού ήθους.     

Μας έδειξες τα μονοπάτια που βάδιζε η σκέψη σου χωρίς να τα κρύβεις, μας προφύλαξες χίλιες φορές από ολισθήματα, ευκολίες και γραμμικότητες τόσο στη σκέψη, όσο και στην καθημερινή μας συνύπαρξη. Πρόθυμος να αναλαμβάνεις τα δύσκολα, τα αναγκαία και βαρετά, αλλά και τα καινούργια, αυτά που άνοιγαν πύλες γνώσης. Απλόχερα και ανιδιοτελώς. Δεν ζήτησες ποτέ τίποτα. Είχες πάντα την αυτάρκεια του σημαντικού ανθρώπου, του ολοκληρωμένου επιστήμονα, αλλά και τη μόνιμη ανάγκη να συζητάς, να διαβάζεις, να μαθαίνεις από τους άλλους, την εγγενή περιέργεια.

Σ΄ όλη μου τη ζωή θα έχω την πρώτη εικόνα που είδα από σένα. Απρίλιος ήταν του 1975 και έδινα το τελευταίο μάθημα για το πτυχίο. Και μπήκες ολοστρόγγυλος, γελαστός, παιγνιώδης – η πρώτη σου επιτήρηση θα ήταν στο Οικονομικό της Νομικής – και η επίπλαστη σοβαροφάνεια των εξετάσεων θρυμματίστηκε. Μετά πολλά χρόνια, το 1988 σε ξαναβρήκα στην Πάντειο – συνάδελφο πια. Και έμεινες πάντα γλυκός, στρογγυλός, και παιγνιώδης, διδάσκοντας πολιτική οικονομία και ήθος, ήθος προσωπικό και ήθος ακαδημαϊκό. Αμφισβητώντας συνεχώς την επίπλαστή μας σοβαροφάνεια, ανατρέποντας με την κοινή λογική τον παραλογισμό μας, προβάλλοντας νέες διεξόδους στον εγκλωβισμό μας, δείχνοντας τα όρια της κοινής λογικής μας. Ένας τεχνίτης της λογικής και της υπέρβασής της ταυτοχρόνως.

Ζαχαρία, φίλε μου, συνταξιδιώτη μου, σ’ αγάπησα γα την ικανότητά σου να ανατρέπεις και να αμφισβητείς, την ικανότητά σου να εμμένεις σε στέρεες αρχές επιστημονικών γνώσεων και ήθους. Σε αγάπησα, όπως αγαπάει κάποιος τους καλούς δασκάλους του, τους δοκιμασμένους  φίλους, τους σπάνιους και δημιουργικούς συναδέλφους και συνεργάτες. Για τη μεγάλη σου καρδιά, για τη βαθειά σου ευγένεια.

Εκ μέρους του τμήματος, εκ μέρους του Διεπιστημονικού Σεμιναρίου για την Κρίση και του Σεμιναρίου για τον Μαρξ, σε χαιρετώ. Δεν προλάβαμε να τα σχεδιάσουμε μαζί φέτος. Η ζωή μας θα συνεχιστεί, πολύ πιο φτωχή χωρίς εσένα.