Νίκος Πουλαντζάς

Νίκος Πουλαντζάς

Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Ας πούμε το αυτονόητο, για να δούμε μετά τα λιγότερο προφανή. Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει για άλλη μια φορά τα τελευταία χρόνια μια πρωτοφανή επίθεση. Αυτά είναι γνωστά σε όλους μας – τουλάχιστον τόσο γνωστά, ώστε να μην υπάρχει λόγος επιχειρηματολογίας εδώ, χωρίς να σημαίνει ότι στα πολλά που ήδη έχουν ειπωθεί δεν υπάρχει κάτι που να ειπωθεί ακόμα. Εννοώ τη σχέση πανεπιστήμιου και αγοράς εργασίας, η οποία παραμένει εν πολλοίς ως εάν να ήταν μια απλή γραμμική εξάρτηση του πρώτου από τη δεύτερη.
            Δεν θα μιλήσω γι’ αυτό. Θα επαναλάβω ότι δέχομαι χωρίς συζήτηση ότι το Δημόσιο Πανεπιστήμιο δέχεται επίθεση. Και η επίθεση αυτή περιλαμβάνει και το διασυρμό του πανεπιστημίου ως θεσμού και των πανεπιστημιακών ως λειτουργών του θεσμού. Και δέχομαι χωρίς συζήτηση ότι καθήκον, ναι καθήκον, των πανεπιστημιακών είναι να προστατεύσουν τόσο το θεσμό του Δημόσιου Πανεπιστημίου, όσο και την αξιοπρέπειά τους, την ατομική και τη συλλογική.
            Αυτά είναι αυτονόητα σε μένα και θέλω να ελπίζω ότι είναι αυτονόητα και σε πολλούς άλλους, στη συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων, των φοιτητών και του λαού. Αυτό που δεν είναι αυτονόητο είναι ο τρόπος που, αρκετοί από εκείνους με τους οποίους συμμερίζομαι τα πιο πάνω, αντιλαμβάνονται την υπεράσπιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου.
            Αφορμή αποτέλεσε η εκπομπή του Βαξεβάνη «Κουτί της Πανδώρας» για το Πανεπιστήμιο και τους Πανεπιστημιακούς. Πρώτη από τρεις, όπως τουλάχιστον έχει εξαγγελθεί, και η πρώτη προβλήθηκε ήδη δύο φορές. Πολλοί, λοιπόν, θεωρούν ότι οι εκπομπές του κ. Βαξεβάνη εντάσσονται στην ενορχηστρωμένη προσπάθεια δυσφήμησης του Πανεπιστημίου.
            Πιθανόν να είναι έτσι. Δεν γνωρίζω τον άνθρωπο, έχω δει στο παρελθόν εκπομπές του, κάτι σαν το γάλα μέσα στη μύγα τον θεωρώ. Καλά διαβάσατε, άσπρο μέσα στη μαυρίλα των ΜΜΕ. Αλλά όρκο για τις σκοπιμότητες και τι έχει καθένας στο μυαλό του δεν παίρνω, καθότι στην ηλικία μου έχω δει πολλά…
            Λοιπόν. Τι έδειξε η εκπομπή; Περιπτώσεις συναλλαγής μεταξύ συγκεκριμένων καθηγητών με πολιτικές νεολαίες και φοιτητικές παρατάξεις. Από τις «μεγάλες», βεβαίως, βεβαίως. Και μία εν παρόδω αναφορά στην μη εκλογή του καθηγητή Νανόπουλου, χωρίς να αναφέρει τους λόγους της φαινομενικά παράδοξης αυτής απόφασης. Κακώς, κάκιστα, αλλά όταν γινόταν ο ντόρος, πριν πολλά χρόνια, δεν ενθυμούμαι να υπερασπίστηκε δημόσια το εκλεκτορικό σώμα τη νομιμότητα της απόφασής του, αφού ο Νόμος απαγόρευε ρητά την κατοχή θέσης σε ίδρυμα του εξωτερικού.
            Τι να πούμε; Η υπεράσπιση του δημόσιου πανεπιστημίου περιλαμβάνει και την υπεράσπιση αχρείων συναλλαγών που ευτελίζουν θεσμούς (πρυτανικές αρχές και προέδρους τμημάτων), κινήματα (φοιτητές), διαδικασίες (εκλογής και επιλογής) και πρόσωπα; Ή μήπως πάντα, ως αριστεροί και όχι μόνον ως συνδικαλιστές, δεν αντιταχθήκαμε σ’ αυτά; Μήπως δεν πρωτοστατήσαμε στις καταγγελίες; Ποιοι υπερασπίστηκαν τον μακαρίτη Αλεξανδρόπουλο στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης της Κρήτης και σε ποιον πολιτικό χώρο ανήκουν οι διώκτες του; Μέλη ΔΕΠ του Παντείου, που τιμούν την παράταξη της Συσπείρωσης, δε σήκωσαν το βάρος μιας υπόθεσης που ρήμαξε το Πανεπιστήμιο και εξακολουθεί να το συνθλίβει; Το ίδιο δεν ισχύει για την άλλη περίπτωση που παρουσίασε ο Βαξεβάνης στη Θεσσαλονίκη;
            Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν είναι η κολυμπήθρα του Σιλωάμ, ώστε στο όνομά του να εξαγνίζονται όλ’ αυτά. Οι εκβιασμοί δεν είναι άγνωστοι, ούτε οι συναλλαγές. Οι αναπομπές των εκλογών των μη αρεστών (δες ΠΑΜΑΚ) και οι εσπευσμένες νομιμοποιήσεις παράτυπων και παράνομων εκλογών των αρεστών από ορισμένους Πρυτάνεις εξαπλώνονται ταχύτερα από επιδημία. Η αδιαφορία συναδέλφων για τα διδακτικά τους καθήκοντα, η χρήση του Πανεπιστημίου ως εφαλτηρίου για big business ή για πολιτική σταδιοδρομία (με αμφίδρομες διαδρομές), η μετατροπή του δημόσιου σε ιδιωτικό δεν μας είναι άγνωστα, ούτε η εκμετάλλευση του έργου των υποψηφίων διδακτόρων ή η ομηρεία των συναδέλφων του ΠΔ 407/80. Και παλιότερα τον εκμαυλισμό των «σεμιναρίων κατάρτισης».
            «Μα τι τσαμπουνάει αυτός», ακούω πολλούς να λένε. «Τα γνωρίζουμε όλα αυτά». Τα γνωρίζουμε, αλλά δεν τα αξιοποιούμε. Μπροστά στη σφοδρότητα της επίθεσης, μοιάζουμε να σκεφτόμαστε να υπερασπιστούμε και αυτά στα οποία αντιταχθήκαμε. Αυτή είναι η περιουσία μας, αυτό που κερδίσαμε με κόπο και προσωπικές θυσίες  Το δικαίωμα να κοιτάζουμε τους συναδέλφους στα μάτια, την αναγνώριση του ήθους και της εντιμότητάς μας, ακόμα και όταν διαφωνούν. Αυτά που λέει – μισά και μεροληπτικά, έστω – ο Βαξεβάνης, θα έπρεπε να ήταν η σημαία μας, το όπλο επίθεσης, ο πολιορκητικός κρυός. Οι αριστεροί, όταν είναι αριστεροί, δεν φοβούνται ούτε την κριτική, ούτε τις συνέπειές της.
            Γιατί αυτό το Πανεπιστήμιο δεν είναι συλλήβδην καλό, όπως δεν είναι συλλήβδην κακό. Και γιατί θέλουμε ένα «άλλο» Πανεπιστήμιο. Ένα Πανεπιστήμιο που να μας αξίζει και που να του αξίζουμε. Και κυρίως, να αξίζει στους φοιτητές μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: