Πολύ κουβέντα έγινε και γίνεται για την ευχετήρια κάρτα του Υπουργείου Οικονομικών, στην οποία συμβολίζεται ο Σόιμπλε με τη μορφή του αρχέτυπου "τσιγγούνη" Σκρουτζ. Να η φωτογραφία
και το κείμενο του Υπουργείου, όπως αυτό αναπαράγεται στην Εφημερίδα των Συντακτών.
«Ίσως όλες οι χριστουγεννιάτικες ιστορίες να έχουν κάποιον φοβερό και τρομερό Εμπενίζερ κλειστό σαν στρείδι που υποδέχεται μέσα στην απέραντη μοναξιά του τα πνεύματα των Χριστουγέννων.
Ισως και η δική μας χριστουγεννιάτικη ιστορία να μην αποτελεί εξαίρεση.
Όμως, φίλοι και συνεργάτες, αγαπητοί και αγαπημένοι, οι δικές μας ευχές είναι πέρα και πάνω από τους Εμπενίζερ αυτού του κόσμου.
Δεν το βάζουν κάτω οι ευχές μας, όπως δεν το βάζουμε κάτω και εμείς.
Χρόνια πολλά και καλά, με υγεία και αγάπη. Με το βλέμμα στραμμένο στους ανθρώπους μας»
Μπαίνω στον πειρασμό κι εγώ να σχολιάσω το γεγονός. Από δύο διακριτές, αλλά συμπληρωματικές οπτικές.
Ας δούμε την εικόνα. Ο Σκρουτζ καθισμένος στην πολυθρόνα του, κοντά στη φωτιά, παραμονή Χριστουγέννων. Απλώνει τα χέρια να ζεσταθεί, γέρικα, οστεώδη δάκτυλα. Μια λάμπα φωτίζει, πάνω στη φωτιά το κατσαρόλι που ζέστανε τη βραδυνή του σούπα, το πιάτο και το κουτάλι στο τραπέζι. Έχει ηδη φάει, μας το λέει ο Ντίκενς αυτό,
Ναι, είναι μια εικόνα μοναξιάς και σκληρής λιτότητας στη ζωή, Δεν υπάρχει πλούτος, η θέρμανση είναι υποτυπώδης, τα έπιπλα κοινά και υποψιαζόμαστε ότι το ύφασμα της πολυθρόνας είναι ταλαιπωρημένο. Ούτε άφθονο φαγητό, ούτε κρασί, τίποτα. Απέραντη μοναξιά, καλά το λέει η ανακοίνωση, ενός γέρου που επέλεξε να στερηθεί τα πάντα: Έρωτα, χαρά, ανέσεις, φίλους και συγγενείς. Κλειστός σα στρείδι, πάλι καλά το λέει η ανακοίνωση.
Αλλά ο Σκρουτζ δεν είναι πρόσωπο. Είναι ιδεότυπος. Και δεν είναι ο ιδεότυπος του "τσιγγούνη". Αποτυπώνει το Βρετανό κεφαλαιούχο των αρχών του 19ου αιώνα, που δεν ξοδεύει, συσσωρεύει. Αποταμιεύει, δηλαδή, και επενδύει. Η εικόνα του δεν είναι δημιούργημα του Ντίκενς, της φαντασίας του λογοτέχνη, η εικόνα του αναδύεται μέσα από τα εγχειρίδια της Πολιτικής Οικονομίας της εποχής, του Άνταμ Σμιθ και του Ρικάρντο, που επαινούν τη φειδώ και την αποταμίευση, και του Μάλθους, από την αντίθετη πλευρά, που ψέγει αυτή τη λιτή διαβίωση, αντιπαραθέτοντάς την προς την "επιδεικτική" κατανάλωση των γαιοκτημόνων και αριστοκρατών. Αυτόν τον ιδεότυπο της κλασικής πολιτικής οικονομίας "δανείζεται" ο Ντίκενς για να κτίσει την ιστορία του, μια ιστορία μαγευτική σε κάθε περίπτωση.
Από τη στιγμή που κατανοήσουμε ότι ο Σκρουτζ είναι ιδεότυπος, κατανοούμε την αστοχία του Υπουργείου Οικονομικών. Γιατί αντιμετωπίζει τον Σόιπλε ως άτομο, όχι ως φορέα πολιτικών, γαιοπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Ο "κακός", ο "μίζερος", ο "κλειστός σα στρείδι" Σόιμπλε που ζει την "απέρατη μοναξιά του". Ποσα λάθη σε λίγες γραμμές. Και πόσο αποκαλυπτικές είναι οι προβαλλόμενες ιδέες για τα θανάσιμα σφάλματα της ελληνικής διαπραγμάτευσης. Η ελληνική κυβέρνηση δεν κατανοεί ότι τα μνημόνια (1, 2, 3, ...) δεν οφείλονται στον χαρακτήρα του Σόιμπλε, αλλά στην υλικότητα των συμφερόντων που εκφράζονται από τον Σόιμπλε - τον κάθε Σόιμπλε, όπως και από τον κάθε Σκρουτζ.
Βασιζεται σε ιδιότητες προσώπων λειτουργικά αδιάφορες: Κατανόηση, γενναιοδωρία, εμπιστοσύνη, κοινοτική αλληλεγγύη, όπως αδιάφορες είναι λειτουργικά τα αντίστροφά τους, αυτά που καταλογίζονται στον Σόιμπλε. Αυτό σημαίνει σε απλά λόγια, ότι η ελληνική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ αδυνατεί ή δε θέλει (διαλέξτε) να κατανοήσει τα στρατηγικά εγχειρήματα και το πεδίο συγκρούσεων που έχει διαμορφώσει τις τρέχουσες πολιτικές. Και αφού δεν τις κατανοεί, αρκείται στη διαχείρισή τους. Σε αυτόματο πιλότο.
Ας δούμε πάλι την εικόνα. Ο Σκρουτζ δεν είναι μόνος στην κάρτα του Υπουργείου Οικονομικών. Στο δεξιό μέρος υπάρχει μια άλλη φιγούρα. Δεμένη με αλυσίδες που στην άκρη τους έχουν ένα τεράστιο σιδερένιο βάρος. Μια φιγούρα από το παρελθόν, το παρελθόν του Σκρουτζ. Είναι ο πεθαμένος συνέταιρός του, ο Μάρλεϋ. Επτά χρόνια πεθαμένος, μας λέει ο Ντίκενς μέσω του Σκρουτζ. Κουβαλάει το δικό του ιδεότυπο, εκείνο του αμαρτωλού που σέρνει τις αλυσίδες των εν ζωή αμαρτιών του. Οι αμαρτίες του παρελθόντος. Και ο Μάρλεϋ έρχεται να προειδοποιήσει. Αυτά που κάνει ο Σκρουτζ προσθέτουν μέτρα στη μελλοντική του αλυσίδα - που είναι ήδη μεγάλη.
Αλλά αν ο Σόιμπλε ταυτίζεται με τον Σκρουτζ, ποιος είναι ο Μάρλεϋ; Η ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών σιωπά, ο Μάρλεϋ είναι αδιάφορος, η παρουσία του ασήμαντη, ο ρόλος του ανεξιχνίαστος συνεπώς. Ακόμη και ο συντάκτης της Εφημερίδας των Συντακτών τον μπερδεύει με ένα από τα πνεύματα των Χριστουγέννων. Έτσι, η δυναμική σχέση Σκρουτζ - Μάρλεϋ μένει στην αφάνεια, παρά το κραυγαλέο της εικόνας. Η εικόνα βοά, η σκέψη εν υπνώσει.
Ο Μάρλεϋ είναι φιγούρα του παρελθόντος του Σκρουτζ. Της ιστορίας του. Και αν ο Σκρουτζ ταυτιστεί με τον Σόιμπλε, ο Μάρλεϋ είναι η ιστορία του Σόιμπλε. Όχι η προσωπική του ιστορία, η ιστορία της Γερμανίας.
Η ιστορία της Γερμανίας επιστρέφει σα φάντασμα και η εμφάνισή της προκαλεί ... Τι προκαλεί, άραγε; "Φαντασιοπληξίες" η πρώτη αντίδραση του Σκρουτζ. Το βαρύ στομάχι προκαλεί παραισθήσεις, η εκλογίκευση που ακολουθεί αμέσως μετά. Μετά η συνειδητοποίηση της υλικότητας του "οράματος". Ο τρόμος. Ο εξορκισμός να φύγει, να χαθεί, να πάψει να τον ενοχλεί. Ο Σκουρτζ = Σόιμπλε δεν θέλει να δει το παρελθόν του να γίνεται παρόν.
Αλλά ο ίδιος, ως ιδεότυπος, εκφραστής συγκεκριμενων υλικών συμφερόντων, κάνει τα πάντα ώστε το παρελθόν να γίνει μέλλον. Ο γερμανικός εθνικισμός και τα συνακόλουθά του δεν έφυγε, ούτε ήταν φαντασιοπληξία, ούτε παροδικό ιδεολόγημα. Η Γερμανική Ευρώπη δεν μπορεί πια να κρυφτεί πίσω από κομψές διατυπώσεις κοινοτητας των αντιμαζόμενων συμφερόντων. Το φάντασμα δεν είναι πια φάντασμα.
Η ιστορία δείχνει ότι η κρίση εδράζεται στις επιτυχίες του πρόσφατου παρελθόντος. Ή, ορθότερα, σ' αυτές που εκλήφθηκαν ως επιτυχίες, ενώ απλώς ήταν οι νέοι μηχανισμοί κρίσης. Η περίπτωση του Ευρώ είναι μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση. Το νόμισμα πάντα αποτύπωνε κρατικη ισχύ. Ήταν και είναι αδιαχώριστο από την κρατική ισχύ. Το κοινό νόμισμα έπρεπε να θεμελιωθεί σε κρατική ισχύ.Την ισχύ του γερμανικού κράτους. Τα λοιπά είναι καλλωπιστικά στοιχεία σε έναν τραχύ λόγο.
Το Υπουργείο Οικονομικών διαβάζει αποσπασματικά και εσφαλμένα την εικόνα. Ο Σόιμπλε ευλόγως έχει το δικαίωμα να παραπονεθεί. Τι διάβασα εγώ, σας το είπα. Αυτό που διαβάζετε και ζείτε εσείς είναι το σημαντικό.
